KOMENTARZ Z ANTYPODÓW

GDAŃSK-OPOLE-MELBOURNE  -  Rok X  -  Nr 19 (1278)

---

      
życie to kabaret

PISOWSKI ELEMENTARZ

(kwiecień 2021)

Czasami człowiek musi, inaczej się udusi.

Jerzy Stuhr 

     Przypuszczam, że chyba każdy z nas pamięta swoje zetknięcie z książką, na której uczył się czytać. Nawet ci, dla których była ona nie tylko pierwszą, ale jednoczesnie jedyną. Nie mam oczywiście na myśli moich oczytanych z pewnością czytelników, ale Polaków w ogóle. Jak bo­wiem wykazały badania czytelnictwa przeprowadzone nie tak dawno przez Bibliotekę Narodo­wą, do przeczytania w roku 2019 choćby jednej książki przyznało się zaledwie 39% moich nieg­dysiejszych rodaków (w przypadku obecnych liczba ta wynosi 92%), z czego wynika, że aż 61% z nich nie czyta książek w ogóle (przy zaledwie 8% Australijczyków). Z tych 61% jakaś część styka się zapewne ze słowem drukowanym czy to w internecie, czy to w prasie, ale...

     Otóż według danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) blisko 40% Polaków nie rozumie tego, co czyta, dalsze 30% rozumie wprawdzie, ale jedynie w niewiel­kim stopniu, natomiast 6,2 miliona znajduje się poza kulturą pisma, to znaczy nie przeczytało nic, nawet najnędzniejszego tekstu w brukowcu. Co dziesiąty absolwent szkoły podstawo­wej nie potrafi czytać w ogóle, a co szósty absolwent wyższej uczelni jest analfabetą funkcjonalnym, czyli nie umie poprawnie pisać, czytać ze zrozumieniem czy dokonywać najprostszych obliczeń.

     Wszystkie powyższe dane porażają i przerażają, ponieważ – by wyrazić to jak najoględ­niej – nie świadczą najlepiej o intelekcie i erudycji narodu. Z drugiej jednak strony pomagają zrozumieć podatność „suwerena” na brednie polskiego kieszonkowego satrapy i jego bezwol­nych marionetek oraz załganą, toporną propagandę „dobrej zmiany”, upra­wianą w tzw. „me­diach na­rodowych” i innych szambach, na czele z tymi Karnowskich, Sakiewicza czy Lisickiego.

     Wróćmy jednak do naszej pierwszej książki. Ja sam potrafiłem czytać zanim podjąłem edukację podstawową, ale dla większości moich rówieśników był to „Elementarz” autorstwa Mariana Falskiego. Jego pierwsza wersja powstała w 1910 roku, a w roku 1921 autor dokonał znacznej modyfikacji podręcznika. Po drugiej wojnie został on ocenzurowany i opracowany na nowo, przy wprowadzeniu elementów obowiązującej wówczas ideologii komunistycznej (acz­kolwiek nie tak nachalnych, jak w innych krajach bloku sowieckiego). W późniejszych latach niektóre fragmenty „Elementarza” zmieniano jeszcze kilkakrotnie, dostosowując je do tzw. „po­trzeby chwili”. Wydawano go prawie rokrocznie, a ostatnia edycja ukazała się w roku 1982.

     Jako ciekawostkę warto dodać, że Falski nie był bynajmniej ani pedagogiem, ani polonis­tą, lecz inżynie­rem. Jedynym jego pedagogicznym doświadczeniem była opieka sprawowana przez dwa lata nad synem znajomych.

     Dlaczego zająłem się dzisiaj polskim czytelnictwem, a „Elementarzem” Falskiego w szczególności? Otóż trzy miesiące temu dołączyłem do moich gwiazdkowych życzeń uwspół­cześnioną przeze mnie wersję piosenki Wałów Jagiellońskich, zatytułowanej „Drapieżny protest song”. Ponieważ spotkała się ona z Waszym ciepłym przyjęciem, przyszło mi do głowy, aby pójść za ciosem. Pozostałem zatem z Wałami, a tym razem postanowiłem uwspółcześnić ich ut­wór zatytułowany „Twój pierwszy elementarz”. Jego autorów znajdziecie nieco dalej, a wykony­wany był albo przez duet Grzegorz Bukała-Rudi Schuberth, albo tylko przez Bukałę, albo wresz­cie przez samego Schubertha po reaktywowaniu przez niego zespołu w roku 2008. Ta ostatnia wersja ma tekst całkowicie odmienny od oryginału, toteż zajmować się nią nie będziemy. Naj­lepsze jest, moim zdaniem, wykonanie duetu, ale zobaczyć go i wysłuchać w całości można w sieci jedynie w filmie z Kabaretonu na festiwalu opolskim 1981. Rozpoczyna się w 35. minucie 13. sekundzie tego filmu.

https://youtu.be/XPF94hXkrVM

     Jak poprzednio załączam słowa piosenki, przy czym sądzę, że niektóre terminy powinie­nem młodszym czytelnikom wyjaśnić.

     Otóż Ala, Ola i pies As byli bohaterami pierwszych stron „Elementarza” Falskiego. Pszczółka Maja z kolei była tytułową i główną postacią animowanego serialu produkcji austriac­ko-japońsko-zachodnioniemieckiej, emitowanego w Polsce w roku 1975. Ulem nazywano kiedyś nie tylko domek pszczół, ale również więzienie. M-2 to w peerelu mieszkanie składające się z jed­nego pokoju, kuchni (często bez okna) i łazienki (zawsze bez okna), o powierzchni całkowitej 30-35 metrów kwadratowych. Murzynek Bambo natomiast jest (dzisiaj niepoprawnym politycz­nie) bohaterem popularnego niegdyś wierszyka dla dzieci autorstwa Juliana Tuwima, który rów­nież trafił do „Elementarza”. Na mar­ginesie, nie miał on w tej czarnej Afryce aż tak źle, jak to śpiewali Bukała i Schuberth, ponieważ w wierszyku uczęszcza do szkoły, gdzie „uczy się pil­nie”, a po powrocie do domu „psoci, figluje”. Nie głoduje bynajmniej, a nawet „na drzewo ma­mie ucieka”, gdy ta częstuje go mlekiem. Jest wprawdzie małym brudasem, ale nie z powodu braku łazienki czy choćby mydła, lecz dlatego, iż kąpieli uni­ka, ponieważ „się boi, że się wy­bieli”. Dodam, że wiersz powstał w roku 1935, kiedy to niewiele dzieci w ówczesnej Polsce pi­jało mleko czy też korzystało z regularnych kąpieli. Popelina to nie tylko materiał, ale również funkcjonujące daw­niej określenie czegoś nic nie wartego, tan­detnego, a także coś, co nie poszło jak należy, czyli dzisiejsze: kaszana, obciach, obsuwa, przypał, siara czy wtopa. Wielka płyta wreszcie to jest to, co widzicie pa­trząc na bloki mieszkalne wzniesione w latach peerelu.

TWÓJ PIERWSZY ELEMENTARZ

Muzyka: Rudi Schuberth
Słowa: Grzegorz Bukała, Paweł Lejman, Rudi Schuberth, Krzysztof Szczucki

     Ala ma Asa, As to Ali pies
Nikt się z nim nie bawi, bo szkolony jest
Ola miała kota, lecz zagryzł go As
Wszyscy bardzo się boimy, by nie zagryzł nas

To jest pszczółka Maja, a tu stoi ul
To jest Ali tata, co żyje jak król
Mógłby być konsulem, gdyby tylko chciał
Tata Oli siedzi w ulu, bo za mało brał

Twój pierwszy elementarz, powiedz czy
Jeszcze coś pamiętasz z tamtych dni
Kiedy byłeś mały i piękny był świat
Dzisiaj jakby trochę zbrzydł i zbladł

To jest Ala z domku, to Ola z M-2
Obie z pierwszej klasy, z klasy pierwszej A
Mają dobre stopnie, pilnie uczą się
Jak murzynek Bambo źle ma w czarnej Afryce

To jest popelina, a tu cenny wkład
Tu jest druga Polska, a tam trzeci świat
To jest obcy reżim, a tu własny wikt
Co ma piernik do wiatraka nie wie w klasie nikt

Twój pierwszy elementarz, powiedz czy
Jeszcze coś pamiętasz z tamtych dni
Przemija epoka i zmienia się świat
Elementarz się nie zmienia już od wielu lat

To jest pan robotnik, a to jest pan chłop
Tu są nowe drogi, a tutaj znak stop
Wokół rośnie zboże i kominów las
A panowie z telewizji kręcą cały czas

To jest wielka płyta, a tam stoi dźwig
Domy wznosi murarz, żeby rosły w mig
Ale żeby murarz domy wznosić mógł
Czuwać musi żołnierz, czuwać musi żołnierz
Czuwać musi żołnierz, by nie przeszkodził wróg

     Porywając się na uwspółcześnienie piosenki Wałów Jagiellońskich, zmieniłem również tytuł tej mojej wersji, przystosowując go do czasów obecnych. Które aby zakończyły się jak naj­szybciej i na wieki wieków, amen.

PISOWSKI ELEMENTARZ

Muzyka: Rudi Schuberth
Słowa: Ja

Becia ma Rysia, Ryś to Beci Pies
Wąchał „klej”, więc dziś na mordzie szpetny jest
Becia ma też męża, lecz wygryzł go Pies
Wypożycza ją mężowi, gdy ta ma okres

To jest mała Kinga, a to Pałac jest
To jest Kingi tata, co oblał swój test
Mógł być prezydentem, gdyby jaja miał
Kingi tatę czeka krata, bo podpisywał


Pisowski elementarz, powiedz czy
Chcesz coś zapamiętać z tych złych dni
Ledwie sześć lat temu kraj piękniejszy był
Dopóki go PiS nie zawłaszczył

To jest również Becia, a to trzecia z Beć
Wszystkie chcą zasługi dla Narodu mieć
Toteż przekonywać nas starają się
Jak to ludzie mają źle w lewackiej Europie

To jest wraża Unia, a to jest nasz kraj
U nich jest niewola, a u nas jest raj
Tam w kajdanach ludność i szubienic las
Tu wolności wyspa, władza wręcz rozpieszcza nas

Pisowski elementarz, powiedz czy
Chcesz coś zapamiętać z tych złych dni
Przemija epoka i zmienia się świat
Ale Polska się nie zmienia już ponad pięć lat

To jest pan Horała, a to jest łąka
Czyli port lotniczy, w skrócie CPK
Wokół rośnie trawa i zielony las
A Holecka z Adamczykiem kłamią cały czas

To mieszkanie plus jest, taki Pis-u pic
Miały być miliony, jednak nie ma nic
Ale żeby PiS picować nadal mógł

Czuwać musi kulson, czuwać musi kulson
Czuwać musi kulson, by nie przeszkodził wróg
⁎⁎⁎⁎⁎ ⁎⁎⁎

down under

 

 
   

P.S. Zapraszamy wszystkich komentatorów, których prowokujemy do zabrania głosu w formie obszerniejszej niż komentarz, do publikowania swoich przemyśleń w zakładce "INNI PISZĄ". Wystarczy za pomocą formularza kontaktowego powiadomić któregokolwiek z nas o takim zamiarze i podać swój adres mailowy. Nawiążemy kontakt i uzgodnimy sposób i warunki publikowania.

---