Szałot

---

Pyrsk Ludkowie a szczególnie pyrsk Jolcia !!.

Skuli Ciebie jest ta notka a jak żech Ci przyrzekł to musza napisać.

Wiysz Jolka, szałot u mie doma mioł dwa znaczenia. Był szałot zielony czyli blank normalno sałata zielona i szałot nasz, domowy, śląski kierego było pora rodzajów. Z tym zielonym domy se pokój a weznymi sie za szałot tyn drugi. U mie doma Oma robili dwa rodzaje szałotu, taki beztydzień i taki odświętny. Był tyż szałot ze śledziem nojczęściej z ulikiem ale to ino jako bajlaga dlo innego smaku.

Pierwszy Szałot to było normalne obiadowe danie – nojczęściej we sobota. Jak sie warzyło rosół to do niego się wciepywało marchwia, pietruszka, seler a nawet ołberiba. Jak sie wygotowały to były jarzyny do Szałotu. Wszystko na ciepło - trocha katofli, cebula i jakieś tuste cb. słonina, boczek. Wszystko pokrajane w kostka a do tego kwaszone ogórcy /jak było mało kwaśne to jeszcze łyżeczka octu/ i najważniejsze .............................GORKI OPLEREK !!!!!!!.

Pieronie !!!!!– jak się człowiek obżar – dychać nie szło i to był obiod nojczęściej roz beztydzień.

Drugi Szałot był odświętny. Był bez oplerka ale był z wursztym, jajcami, innymi gemizami np. groszkiem albo japkiem i majonezem. Taki szałot to już jadło się z chlebem ale był to szałot odświętny. Pamiętom, na wierchu były ogórki, które wszyscy kradli a Oma bezskutecznie pilnowała a na środku szałotu było słoneczko ułożone z plasterków radisek a promyki to była pokrojona w paseczki marchwia........... Już tak u nos w rodzinie już było że pierwsze co ze stoła znikało to była.......a potym szałot a na bioło kyjza jakos nie było chyntnych.

Zdjyjcia szałotu, tego na wiyrchu strony nie są dobre ale są najbliższe downymu szałotowi. Oma robiła szałot w nojwiekszej misce jako my mieli. Na szałot slatywała się cołko familia i szałot był nawet do 3-4 dni i skuli tego Oma niy dawali żodnego majonezu ani smietany bo by to wszystko skisło i było do rzici.

Słownik podręczny:

Pyrsk – Cześć,

Szałot – sałatka, z niem. Salat

kierego – którego,

beztydzień – w ciągu tygodnia, w dzień powszedni,

ulik – w latach 50-60 jedyny gatunek śledzia,

jako bajlaga – jako dodatek,

Ołberiba - kalarepa

Gorki oplerek – gorąca parówka

Radiski – rzodkiewki

Bioło kyjza – biały ser.

Wurszt – kiełbasa,

Gemize – warzywa,

Skuli tego, skuli Ciebie – z tego powodu, z Twojego powodu.

Było do rzici – było do wyrzucenia.

Dziś już takich sałatek nie ma. Kiedyś – przepraszam ale tak to muszę nazwać – bieda wymuszała wykorzystywanie wszelkich jarzyn, pozostałych z obiadu ziemniaków, mięs sosów do końca, do dna do ostatniego kęsa, okruszka /pisałem o tym przy wodzionce/. Nie do pomyślenia było wyrzucanie jakichkolwiek produktów spożywczych a dziś........... .

Tekst o szałocie proszę trakować jako opowiadanie o czasach dawnych, bardzo dawnych które nadają się do sentymentalnych wspomnień jednak bez ich naśladowania.

Miło mi także będzie jeżeli udało mi się choć w niewielkiej części oddać klimat tamtych czasów a pisownia słów japkiem zamiast jabłkiem nie będzie wzbudzała zastrzeżeń.

Pozdrawiam sałatkowiczów !!

Wasz Hanys

ps.

dwa słówka o Hanysie. Nie gniewam się gdy tak mnie ktoś nazywa. Hanys, Hanek to skrót od imienia Hans, czyli z niemieckiego Jana. My tez mówimy na Czechów często Pepiki lub Rosjan Iwan.

Ciekawe, że Niemcy nie maja takie odpowiednika ale za to mają swojego „Millera”, którym to mianem określa się  anonimowego Niemca.

P.S. Zapraszamy do odwiedzania naszego pokoiku z limerykami, no i naszej kuchni - czujecie te zapachy?!......Dobudowaliśmy jeszcze jeden pokoik - "Felieton" niekoniecznie polityczny.

---